రష్యా…ఉక్రేయిన్ యుద్ధమెందుకు…?

నాటోలో చేరాలన్న ఉక్రేయిన్ నిర్ణయం

యుద్ధం ఆపాలని పుతిన్ ను కోరిన ప్రధాని మోదీ

రష్యా డిమాండ్లను తిరస్కరించిన అమెరికా, నాటో

(గొట్టిపర్తి వృతిక్, విశ్లేషకులు)

       ఉక్రెయిన్ వాషింగ్టన్ మరియు మాస్కో మధ్య వివాదాస్పదంగా మారింది. ఉక్రెయిన్ మరియు ఇతర మాజీ సోవియట్ దేశాలను NATO నుండి దూరంగా ఉంచాలని, రష్యా సరిహద్దుల దగ్గర ఆయుధాల మోహరింపులను నిలిపివేయాలని మరియు తూర్పు ఐరోపా నుండి బలగాలను వెనక్కి తీసుకోవాలని రష్యా పశ్చిమ దేశాలను కోరుతోంది. రష్యాతో సరిపెట్టుకోని నాటోలో చేరాలని ఉక్రెయిన్ కోరుకుంటోంది. ఉక్రెయిన్‌ను నాటోలో చేరడానికి అనుమతిస్తే, ఆ బృందం రష్యా సరిహద్దులకు చేరువవుతుందని రష్యా భావిస్తోంది. ఉక్రెయిన్ NATOలో చేరినట్లయితే, బాహ్య దాడుల విషయంలో సమూహం యొక్క సభ్యుల నుండి మద్దతు పొందడానికి అర్హత ఉంటుంది. కాబట్టి, ఉక్రెయిన్ NATOలో చేరితే క్రిమియాను వెనక్కి తీసుకునేందుకు ప్రయత్నించవచ్చని రష్యా విశ్వసిస్తోంది. పుతిన్ కూడా ఈ విషయంలో తన ఆందోళనను ఇటీవల వ్యక్తం చేశారు. అందువల్ల, సోవియట్ అనంతర ప్రదేశంలో పుతిన్ మాస్కో ప్రభావాన్ని పునరుద్ధరించాలని కోరుకుంటున్నందున ఉక్రెయిన్ నుండి దూరంగా ఉండాలని రష్యా వెస్ట్‌ను డిమాండ్ చేసింది. అంతేకాకుండా, సోవియట్ యూనియన్ పతనం తర్వాత, రష్యా ఉక్రెయిన్‌తో సహా 14 మాజీ రిపబ్లిక్‌లపై నియంత్రణ కోల్పోయింది. రెండు దేశాలు ఒకే "చారిత్రక మరియు ఆధ్యాత్మిక స్థలాన్ని" పంచుకున్నందున పుతిన్ దీనిని విషాదకరమైనదిగా పరిగణించారు. రష్యా అధ్యక్షుడు పశ్చిమ మరియు ఉక్రెయిన్ నుండి తాము చేరబోమని మరియు ఉక్రెయిన్ సైనికరహితం చేసి తటస్థ రాజ్యంగా మారాలని హామీలు కోరుతున్నారు.

యుద్ధం

“తిరుగుబాటు దారుల ప్రాంతాలకు రష్యా స్వయం ప్రతిపత్తి ఇస్తూ తీసుకున్న నిర్ణయం – బలగాల ద్వారా రక్షణ” ఇదీ క్లుప్తంగా ఉక్రెయిన్ రష్యా మధ్య వివాదానికి ఒక కారణం.‌ నాటోలో ఉక్రెయిన్ చేరడం మరో కారణం అనే వాదన కూడా ఉంది. రష్యా ఉక్రెయిన్ మధ్య వివాదం తారాస్థాయికి చేరి యుద్ధానికి దారితీసింది. రష్యాకు చైనా పాకిస్తాన్ మాత్రమే మద్దతు. మిగతా దేశాలు వ్యతిరేకం.

యుద్ధం ఆపాలని పుతిన్ ను కోరిన ప్రధాని మోదీ

మన భారత్ తటస్థం. అయితే ప్రధాని మోదీ పుతిన్ ను యుద్ధం ఆపాలని ఫోన్ చేసి మాట్లాడి చేసిన విజ్ఞప్తి ఇప్పుడు హాట్ టాపిక్ అయింది.చర్చల ద్వారా పరిష్కరించుకోవాలని సూచించారు. ఎందుకు యుద్ధం చేయాల్సి వస్తుందో సవివరంగా పుతిన్ మోడీకి తెలియజేసి విరమణ చేయాలని మోదీ కోరడం విశేషం…
గతంలో హిట్లర్ పేర్లు విన్నాం ఇప్పుడు పుతిన్ పేరు వింటున్నాం.

మొదటి రెండవ ప్రపంచ యుద్ధాల గురించి చదవడమే కానీ చూసింది లేదు. ఇపుడు టీవీ ఛానళ్లలో చూస్తున్నాం. పరిస్థితి భయానకం. రష్యాతో పోల్చితే ఉక్రెయిన్ శక్తి సామర్థ్యాలు చాలా తక్కువ అయితే ఇతర దేశాల సహకారం వలన ఎదురొడ్డి పోరాడుతుంది. అయితే ఏ మేరకు పూర్తిగా ప్రతిఘటిస్తూ ఉంది అనేది చూడాలి. రష్యా ఉక్రెయిన్ మధ్య మాత్రమే యుద్ధం వస్తుందా లేక మూడవ ప్రపంచ యుద్ధానికి దారితీస్తుందా అనేది కూడా చూడాలి.

యుద్ధం జరిగే అవకాశాలు ఉన్నాయని గత కొన్ని రోజులుగా తెలిసిన విషయమే. ఉక్రెయిన్ లో చదవడానికి వెళ్ళిన మన భారతీయులను ముందుగా రప్పించి ఉంటే మనవాళ్ళకి కాస్త ఆందోళన ఉండేది కాదు. వీసా ఇవ్వడంలో జాప్యం వలన తిరిగి రావడం కుదరలేదు అని మన తెలుగమ్మాయి టీవీలో చెప్పటం చూశాను. ఇది దౌత్య వైఫల్యం అనుకోవాలా? ఇపుడు గగనతలం నిషేధం మార్షల్ లా (సైనిక పాలన – ఏది చెబితే తక్షణం ఆచరణలోకి) అమలులో ఉంది. తీసుకురావడం అంత సులభం కాదు.

యుద్ధ ప్రభావంతో స్టాక్ మార్కెట్లు కుదేలు. లక్షల కోట్ల సంపద ఆవిరి. పెట్టుబడులు పెట్టిన మదుపరులకు భారీ నష్టాలు. ఇకపై స్టాక్ మార్కెట్ లో పెట్టుబడులు పెట్టేవారికి లాభాలు ఉండొచ్చు. ఈ ఒక్కరోజే బంగారం మూడువేల పెరుగుదల. ఇప్పటికే బంగారం బిస్కెట్లు నగలు కొన్నవారికి లాభాల పంట. పెళ్ళిళ్ళ సీజన్ కావడం వలన ఇపుడు బంగారం కొనేవారికి ధరాభారం. ధరలు పెంచే ప్రభుత్వాలకు ఇప్పుడు ఒక మంచి కారణం దొరికింది పెట్రోల్ డీజిల్ నూనె బీరు ఇకపై పెరుగుతాయి.

కరోనా తో ఆర్థికంగా కుదేలై ఇపుడిపుడే కోలుకుంటున్న ప్రపంచం ఇపుడు మూడవ ప్రపంచ యుద్ధానికి దారితీస్తే మరింత కుదేలవుతుందేమో?

ఇంతకూ ఉక్రెయిన్ మూలాలు ఎక్కడో చూద్దాం

1991లో సోవియట్ యూనియన్ పతనంతో ఉక్రెయిన్ స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించింది. ఇది అంతకుముందు రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది మరియు తరువాత సోవియట్ రిపబ్లిక్‌గా మారింది మరియు దాని రష్యన్ సామ్రాజ్య వారసత్వాన్ని తొలగించింది, తద్వారా పశ్చిమ దేశాలతో సన్నిహిత సంబంధాలను ఏర్పరుచుకుంది.

స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుంచి దేశం అవినీతి, అంతర్గత విభేదాలతో పోరాడుతోంది. దేశం యొక్క పశ్చిమ భాగం పశ్చిమ దేశాలతో ఏకీకరణను కోరుకుంటుంది, అయితే తూర్పు ప్రాంతం రష్యాతో.

మాస్కోతో సన్నిహిత సంబంధాలకు అనుకూలంగా యూరోపియన్ యూనియన్‌తో అసోసియేషన్ ఒప్పందాన్ని ఉక్రేనియన్ అధ్యక్షుడు విక్టర్ యనుకోవిచ్ తిరస్కరించడంతో వివాదం ప్రారంభమైంది. రెవల్యూషన్ ఆఫ్ డిగ్నిటీ అని పిలువబడే నిరసనకారులు అతనిని తొలగించారు. ప్రతిగా, రష్యా ఉక్రెయిన్ యొక్క క్రిమియన్ ద్వీపకల్పాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది మరియు తూర్పు ఉక్రెయిన్ యొక్క వేర్పాటువాద తిరుగుబాటుకు మద్దతు ఇచ్చింది.

ఇది జరిగిన వెంటనే, దేశంలోని పారిశ్రామిక కేంద్రమైన డాన్‌బాస్‌పై దాడి చేసింది. ఉక్రేనియన్ దళాలు మరియు రష్యా మద్దతు ఉన్న వేర్పాటువాదుల మధ్య జరిగిన సాయుధ పోరాటంలో 14,000 మందికి పైగా ప్రాణాలు కోల్పోయారు.

ఉక్రెయిన్ మరియు పశ్చిమ దేశాలు రష్యా దళాలను మోహరించాయని మరియు తిరుగుబాటులకు ఆయుధాలను పంపుతున్నాయని ఆరోపించాయి, ఈ ఆరోపణను రష్యా ఖండించింది. అయితే, ఉక్రెయిన్‌కు ఆయుధాలు మరియు ఉమ్మడి సైనిక కసరత్తులతో సహాయం చేస్తున్నందుకు రష్యా అమెరికా మరియు నాటోలను(నార్త్ అట్లాంటిక్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ ) తీవ్రంగా విమర్శించింది. అధ్యక్షుడు పుతిన్ కూడా ఉక్రెయిన్‌లో మిలిటరీ శిక్షణా కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసేందుకు నాటో సభ్యులు చేస్తున్న ప్రణాళికలపై ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.

రష్యా తన భద్రతా డిమాండ్లలో ఉక్రెయిన్ నాటో లో సభ్యదేశంగా ఉండకూడదని మరియు దాని సరిహద్దుల దగ్గర అన్ని నాటో కసరత్తులను నిలిపివేయాలని మరియు మధ్య మరియు తూర్పు ఐరోపా నుండి నాటో దళాలను ఉపసంహరించుకోవాలని కోరుకుంటున్నట్లు పేర్కొంది. NATOలో ఉక్రెయిన్ ప్రవేశానికి 30 సభ్య దేశాల ఏకగ్రీవ ఆమోదం అవసరమని గమనించాలి. అలాగే, రష్యా ఉక్రెయిన్‌ను స్వతంత్ర రాజ్యంగా కాకుండా దాని “ప్రభావ గోళం”, ఒక భూభాగంలో భాగంగా చూస్తుంది.

రష్యా డిమాండ్లను తిరస్కరించిన అమెరికా, నాటో

అయితే రష్యా డిమాండ్లను అమెరికా, నాటో తిరస్కరించాయి. పశ్చిమ దేశాలు ఉక్రెయిన్‌కు మద్దతు ఇస్తున్నాయి మరియు దాని దళాలు ఉక్రెయిన్‌కు చేరుకుంటే రష్యాను ఆర్థికంగా దెబ్బతీస్తామని వాగ్దానం చేసింది.

ఉక్రెయిన్ ను ఆక్రమించడమే లక్ష్యంగా రష్యా భారీ ఎత్తున దాడులకు తెగబడింది. అత్యంత బలహీన దేశాల్లో ఒకటైన ఉక్రెయిన్ పై రష్యా నేడు పిడుగుల వర్షం కురిపిస్తోంది. ప్రపంచంలోనే క్షిపణి పరిజ్ఞానం పరంగా చూస్తే రష్యా అగ్రగామిగా ఉంటుంది. ఇది జగమెరిగిన సత్యం.

మరోవైపు ఉక్రెయిన్ అందుకు పూర్తి విరుద్ధం. ఇప్పటికే ఆర్థికలేమితో సతమతమవుతున్న ఉక్రెయిన్ ను అరకొర ఆయుధ సంపత్తి, పరిమితంగా ఉన్న సాయుధ బలగాలు తాజా గండం నుంచి గట్టెక్కిస్తాయని ఎవరూ భావించడంలేదు.

దాదాపు 2 లక్షలకు పైగా రష్యా సైనిక దళాలు అర్ధచంద్రాకారంలో ఉక్రెయిన్ ను చుట్టుముట్టి ఉన్నాయి. ఇప్పటికే పలు చోట్ల ఉక్రెయిన్ దళాలు ప్రతిఘటించకుండానే రష్యా బలగాలకు దాసోహం అంటున్నాయని వార్తలు వినిపిస్తున్నాయి. చైనాలాగే రష్యా కూడా సైన్యం, ఆయుధాల కోసం భారీ బడ్జెట్ కేటాయించే దేశాల్లో ఒకటి.

2020లో రష్యా సైనిక వ్యయం 61.7 బిలియన్ డాలర్లు కాగా, అదే సమయంలో ఉక్రెయిన్ కేవలం 5.9 బిలియన్ డాలర్లు తన సైన్యంపై ఖర్చు చేసింది. ఆ లెక్కన ఉక్రెయిన్ కంటే రష్యా సైనిక బడ్జెట్ పది రెట్లు అధికం. ప్రపంచదేశాల్లో అత్యంత శక్తిమంతమైన సైన్యం కలిగిన దేశాల్లో రష్యా 2వ స్థానంలో ఉంటే… ఈ జాబితాలో ఉక్రెయిన్ 22వ స్థానంలో ఉంది. ఈ నేపథ్యంలో, రష్యా, ఉక్రెయిన్ దేశాల బలాబలాలు ఎంతన్నది ఆసక్తి కలిగిస్తోంది.

రష్యా…
క్రియాశీలక సైనికులు- 8.50 లక్షల మంది
యుద్ధ ట్యాంకులు- 12,500
సాయుధ వాహనాలు- 30,000
మొత్తం వాయుసేన విమానాలు- 4,100 (వాటిలో 772 ఫైటర్ జెట్లు)
శతఘ్నులు-14,000
యుద్ధ నౌకలు- 600
జలాంతర్గాములు- 70

ఉక్రెయిన్…
క్రియాశీలక సైనికులు- 2.50 లక్షలు
యుద్ధ ట్యాంకులు-2,600
సాయుధ వాహనాలు- 12,000
శతఘ్నులు- 3,000
మొత్తం వాయుసేన విమానాలు- 318 (వాటిలో 69 ఫైటర్ జెట్లు)
యుద్ధ నౌకలు-38
జలాంతర్గాములు-0

ఇక, అణ్వాయుధాల విషయానికొస్తే రష్యా వద్ద ఈ ప్రపంచంలో మరే దేశం వద్ద లేనంతగా 6,257 ఉన్నాయి. ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏమిటంటే… 1994 నాటికి ప్రపంచంలో అణ్వస్త్ర శక్తుల్లో ఉక్రెయిన్ మూడోస్థానంలో ఉండేది. ఇప్పుడా దేశం వద్ద ఒక్క అణుబాంబు కూడా లేదు.

గతంలో రష్యా, ఉక్రెయిన్ రెండూ సోవియట్ యూనియన్ లో భాగమే. సోవియట్ యూనియన్ విచ్ఛిన్నం అయ్యాక ఉక్రెయిన్ స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించింది. అయితే, తనకు రక్షణ కల్పిస్తుందన్న భరోసాతో 30 ఏళ్ల క్రితం తన వద్ద ఉన్న అణ్వాయుధాలను ఉక్రెయిన్ దేశం రష్యాకు అప్పగించింది. ఈ వ్యవహారంలో అప్పట్లో అమెరికా, బ్రిటన్ మధ్యవర్తిత్వం వహించాయి.

దీనిపై ఉక్రెయిన్ పార్లమెంటు సభ్యుడు అలెక్సీ గోన్ చెర్నెంకో ఆసక్తికర వ్యాఖ్యలు చేశారు. “1991లో సోవియట్ యూనియన్ విచ్చిన్నం తర్వాత వేలాదిగా అణ్వస్త్రాలు ఉక్రెయిన్ గడ్డపైనే ఉండిపోయాయి. ఆ తర్వాత కొన్నేళ్లకు ఉక్రెయిన్ బుడాపెస్ట్ మెమొరాండంపై సంతకం చేసింది. దాని ప్రకారం ఉక్రెయిన్ పూర్తిగా అణ్వస్త్ర రహిత దేశంగా మారింది. అమెరికా, బ్రిటన్, రష్యా భద్రతాపరమైన హామీలు ఇవ్వడంతోనే నాడు ఆ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. అణుబాంబులను తిరిగిచ్చేసిన దేశం ప్రపంచ చరిత్రలో ఉక్రెయిన్ ఒక్కటే అని గర్వించాం. కానీ, ఎంత పెద్ద తప్పు చేశామో ఇప్పుడు అర్థమవుతోంది. ఒక్క అణ్వస్త్రం కూడా లేని మా దేశంపై రష్యా దాడికి తెగబడి, మా పౌరులను చంపేస్తోంది” అంటూ ఆ ఎంపీ వాపోయారు. “ఆనాటి ఒప్పందంలోని భద్రతా పరమైన హామీలు ఇప్పుడెక్కడ?” అని ఆయన ఆక్రోశించారు.